Αφορμή για το σημερινό δημοσίευμα υπήρξε μια ατάκα του Σωκράτη Μάλαμα (που εδώ και 12 χρόνια ζει μόνιμα έξω από ένα χωριό μεταξύ Τρικάλων και Καλαμπάκας) σε συνέντευξή του στο Σταύρο Θεοδωράκη για το "Βήμα" της Κυριακής (πριν καναδυό βδομάδες νομίζω). Έλεγε μεταξύ άλλων πως για να σωθεί ο τόπος πρέπει ο κόσμος να επιστρέψει στην ύπαιθρο, στα χωριά του και στα νησιά του και να δουλέψει εκεί! Έγραψα μετά από δυο μέρες ένα κείμενο για να το ανεβάσω στο παρόν blog, αλλά κάπου εκεί μπήκε και η Ματίνα στο παιχνίδι, χαζέψαμε τις φωτογραφίες που θα βάζαμε, αρχίσαμε μετά τα δικά μας, δεν είχα σώσει το αρχείο και σε μια "στραβοτιμονιά"... πάει το κείμενο! Η ώρα είχε καβαντζάρει τα μεσάνυχτα, οπότε, άντε να το ξαναγράψεις από την αρχή! Χθες, διαβάζοντας ένα άρθρο σε κάποιο άλλο blog (που το ανέβασε ο Νίκος στο facebοok κι ανοίξαμε μια φιλική "αντιπαράθεση" σχολίων), το θυμήθηκα κι είπα να το ξαναγράψω.
Πολλά απ' αυτά, τα έχω ξαναγράψει κατά καιρούς σε παλιότερες αναρτήσεις ή σε σχόλια (στα blogs και στο facebook) και τα λέω εδώ και μερικά χρόνια σε συζητήσεις με διάφορους (κυρίως φίλους και συγγενείς από τα μέρη μας). Τα ξαναγράφω όμως γιατί θεωρώ πως είναι πιο επίκαιρα από ποτέ!
Από τα παχιά χρόνια της ολυμπιακής ευημερίας (προ και λίγο μετά το 2004) φαινόταν το πράγμα προς τα πού πήγαινε! Αφαίμαξη της ελληνικής επαρχίας από εργατικό δυναμικό και συσσώρευση στις πόλεις ανειδίκευτων ή ημι-ειδικευμένων, χωρίς να θέλω να προσάψω καμία δόση μομφής με τους παραπάνω όρους σε κανέναν (και φυσικά, ούτε σε σένα Νίκο που είσαι πολύ παλιότερος εσωτερικός μετανάστης)! Ενώ μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες τα έργα "κάθισαν" (παρασύροντας μαζί τους και μια σειρά άλλων επαγγελμάτων γύρω απ' αυτά) και η ανεργία άρχισε να καλπάζει προς τα πάνω (από 8-9% που ήταν η επίσημη -αν θυμάμαι καλά- σκαρφάλωσε στο 12%, μετά στο 15% και τώρα ξεπερνάει το 20%), πολλοί νέοι συνέχιζαν να απαξιώνουν και να παρατούν τη γη και τον πρωτογενή παραγωγικό τομέα και να συρρέουν στις μεγάλες πόλεις (κυρίως στη Λάρισα οι δικοί μας) Στον αντίποδα, ένα σωρό προγράμματα για νέους (επιδοτούμενους) αγρότες και όχι μόνο παρέμεναν στα συρτάρια νομαρχιών και υπουργείων! Κυνηγούσαν όλοι το όνειρο (και δικαίωμά τους βεβαίως) -από παλιότερα ακόμα- να γίνουν μαγαζάτορες, εργολάβοι, ηλεκτρολόγοι, ηλεκτρονικοί και δεν ξέρω τι άλλο και φυσικά μια καλύτερη ζωή (αυτό το τελευταίο κι αν είναι δικαίωμά τους!). Η ζωή όμως δεν τα 'φερε σε όλους όπως προσδοκούσαν. Πολλοί, άνεργοι ή άεργοι στα 30 και στα 35 τους, βολόδερναν για δουλειά ή για μεροκάματο (γονιός μου 'λεγε πως το παιδί του έκανε λιγότερα από 70 μεροκάματα σ' ένα χρόνο!). Έβγαζαν, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους και τους ισχυρισμούς των δικών τους (που έκαναν τις ανάλογες συγκρίσεις), λιγότερα από τα ΜΙΣΑ απ' ότι θα έβγαζαν, αν έμεναν στον τόπο τους και συνάμα δεν παρήγαγαν ΤΙΠΟΤΑ! Οι επιπτώσεις του πρώτου σκέλους αφορά τη δική τους οικονομία στην οποία η συνεισφοράα ήταν ελλειπής! Οι επιπτώσεις του δεύτερου αφορά την Οικονομία γενικώς, στην οποία η συνεισφορά ήταν μηδαμινή (ποιος νοιάζεται όμως γι' αυτό)! Παρόλα αυτά, όχι μόνο κανείς δεν έπαιρνε το δρόμο της επιστροφής (δεν ξέρω ποια περηφάνεια τους εμπόδιζε ή τους εμποδίζει ακόμα να γυρίσουν πίσω και ν' ασχοληθούν με τη γη), αλλά είχαν το βλέμμα προς τα κει και οι λίγοι εναπομείναντες!
Κανένας βέβαια δεν αμφιβάλλει ότι τα πράγματα στην επαρχία είναι δύσκολα! Τόσο στο κομμάτι της δουλειάς, όσο και στη ζωή γενικότερα: βαριές οι αγροτικές δουλειές, δύσκολες οι συνθήκες ζωής στο χωριό (το χειμώνα κυρίως), σχολεία κλειστά λόγω έλλειψης μαθητών, άρνηση της (του) συντρόφου να προσαρμοστεί σε μια τέτοια ζωή κ.τ.λ. Γνωστά όλα αυτά! Μια λεπτομέρεια όμως: υπάρχει και η εναλλακτική της πιο κοντινής πόλης ή κωμόπολης (π.χ. Ελασσόνα στην περίπτωσή μας, όπως έχουν επιλέξει κάποιοι και είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένοι όπως λένε), όπου τα περισσότερα απ' αυτά ξεπερνιούνται! Από την άλλη υπάρχουν τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας απόφασης: ανθρώπινο περιβάλλον διαβίωσης (κυρίως για τα παιδιά), πιο φρέσκα, πιο φθηνά και πιο ποιοτικά προϊόντα διατροφής, μεγάλο μέρος της οικιακής οικονομίας βασισμένο σε προϊόντα ιδίας παραγωγής (λαχανικά, όσπρια, πατάτες, γαλακτοκομικά, κρέας, αυγά, μέλι), λιγότερο άγχος, μηδαμινό χάσιμο χρόνου, χαλαροί ρυθμοί κ.τ.λ.
Ζυγίζεις λοιπόν τα πράγματα και... διαλέγεις και παίρνεις!
Προσωπικά, αν ήμουν σε θέση να ξεκινήσω σήμερα και να επιλέξω για το μέλλον μου, το πιο πιθανό είναι να επέλεγα διαφορετικό τρόπο ζωής (ως προς την επιλογή του πού και πώς θα ζήσω, όχι για το αν θα έφευγα για σπουδές) απ' αυτόν που ακολούθησα! Κι αυτό γιατί απλά οι συνθήκες σήμερα δεν είναι ίδιες με κείνες των αρχών του '80 (νέες καλλιέργειες, ποτιστικά χωράφια, σύγχρονα μηχανικά μέσα -τόσο στη γεωργία όσο και στην κτηνοτροφία- που κάνουν τη δουλειά πιο άνετη, αποδοτική και προσοδοφόρα) συν όλα τα παραπάνω που ανέφερα! Εξάλλου, παραδείγματα σε κοντινά χωριά (Μηλέα, Σαραντάπορο), αλλά και στην ευρύτερη περιοχή (Χωριά γύρω από τη λίμνη Πλαστήρα, Βελβενδό, Δεσκάτη), όπου πολλοί επέστρεψαν και ασχολήθηκαν με πρωτοπόρες και βιολογικές καλλιέργειες ή άλλους τομείς και πέτυχαν σπουδαία πράγματα, αν μη τι άλλο, δείχνουν το δρόμο! Απλά θέλει ψάξιμο, τόλμη, ρίσκο, όρεξη για δουλειά και αλλαγή νοοτροπίας! Η μεγάλη πόλη για το νέο της επαρχίας δεν είναι πλέον η "Γη της Επαγγελίας" και σου προσφέρει πια πολύ λιγότερα απ' όσα σου παίρνει! Τα περισσότερα απ' αυτά που έθελξαν τη γενιά μας και τους πριν από μας στις πόλεις τα βρίσκεις και στην επαρχία σήμερα! Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και όλα τα προβλήματα που εμφανίστηκαν στη ζωή της πόλης την τελευταία εικοσαετία (κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη), τότε... "ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα"!
Κλείνοντας... και για να μην παρεξηγηθώ: ούτε υποδείξεις θέλω να κάνω σε κανέναν, ούτε κριτική στις επιλογές του, ούτε συμβουλές θέλω να δώσω! Όλοι είμαστε μεγάλοι, ώριμοι και έξυπνοι άνθρωποι και φυσικά υπεύθυνοι για ό,τι αποφασίζουμε στη ζωή μας (η οποία μας ανήκει κι ο καθένας τη διαχειρίζεται όπως θέλει)!
Μια μικρή ανάλυση της μικροκοινωνίας μας προσπάθησα να κάνω και την άποψή μου εξέφρασα, απλά και μόνο από ενδιαφέρον και αγάπη για τον τόπο μου και κυρίως για τους ανθρώπους του (που, επιτρέψτε μου, τους θεωρώ δικούς μου)!
Υ.Γ. Οποιαδήποτε ομοιότητα με αληθινά πρόσωπα, πράγματα ή καταστάσεις -δυστυχώς- ΕΧΕΙ σχέση με την πραγματικότητα...!
