"Πεθαίνουν τα δέντρα όταν γεράσουν ή κάτι άλλο συμβαίνει;"

Στις βόλτες που έκανα με φίλους το καλοκαίρι που ανέβηκα στα μέρη μας, παρατήρησα αρκετά ξερά δέντρα, κυρίως βελανιδιές και έλατα! Παλιότερα, θυμάμαι, ήταν σπάνια τα ξερά δέντρα και διάσπαρτα στις δασωμένες περιοχές! Η αιτία από την οποία ξεραίνονταν τότε ήταν συνήθως οι πτώσεις κεραυνών πάνω τους! Τώρα, βλέπεις περισσότερα σε κάθε περιοχή, ακόμα και μέσα σε ρέματα! Οπότε, λίγο σπάνιο να οφείλεται σε κεραυνό ή ξηρασία!

Μία λογική εξήγηση που μου 'ρχεται στο μυαλό είναι ότι παλιότερα, που οι κάτοικοι ήταν περισσότεροι (οπότε και τα ανοιχτά σπίτια, άρα και τα τζάκια μαζί με τις ξυλόσομπες), υπήρχε μεγαλύτερη ανάγκη και ζήτηση για καυσόξυλα. Τα ξερά δέντρα, λοιπόν, ήταν μια πρώτης τάξης ευκαιρία (αφού δεν κινδύνευες από τους δασοφύλακες) για να εξασφαλίσεις τα ξύλα της σεζόν, γι' αυτό και εξαφανίζονταν αμέσως από το δάσος! Έτσι, δεν προλάβαιναν να μείνουν στο δάσος και να φαίνονται πολλά!
Δική μου εξήγηση...

Το άλλο που μπορώ να υποθέσω (χωρίς να είμαι ειδικός και χωρίς να έχω κάποιο στοιχείο) είναι μήπως το γεγονός οφείλεται σε γηρατειά αυτών των δέντρων ή σε κάποια ασθένεια. Το πρώτο, θα μπορούσε να αποκλειστεί γιατί πολλά απ' αυτά δε φαίνονται να είναι πολλλών ετών (από το μέγεθος του κορμού τους). Όσο για το δεύτερο, δεν ξέρω και θέλω να ελπίζω πως δε συμβαίνει κάτι τέτοιο (κι έχουμε καμιά περίπτωση όπως με την "ασθένεια του χιονιού" στα πεύκα)!
Δική μου -εντελώς θεωρητική- υπόθεση...

Πάντως, έχουν κι αυτά την ομορφιά τους! Σπάνε τη μονοτονία του πράσινου (που οργιάζει τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της δραματικής μείωσης της κτηνοτροφίας) και δίνουν και πολύ όμορφα θέματα για φωτογραφία!
Γιατί τα θυμήθηκα όλα αυτά τώρα; Γιατί σφίγγει ο χειμώνας σιγά σιγά γύρω μας (ιδιαίτερα εκεί πάνω) και οι πληροφορίες που παίρνω από τα μέρη μου είναι ότι "πήραν φωτιά" τα STIHL (αλυσοπρίονα) στο δάσος! Ο λόγος; Επειδή παροπλίζονται σιγά σιγά τα καλοριφέρ πετρελαίου και ενεργοποιούνται εκείνα με τα ξύλα (ή οι ξυλόσομπες) πάλι...!

"Επιστροφή στη φύση..."

Αφορμή για το σημερινό δημοσίευμα υπήρξε μια ατάκα του Σωκράτη Μάλαμα (που εδώ και 12 χρόνια ζει μόνιμα έξω από ένα χωριό μεταξύ Τρικάλων και Καλαμπάκας) σε συνέντευξή του στο Σταύρο Θεοδωράκη για το "Βήμα" της Κυριακής (πριν καναδυό βδομάδες νομίζω). Έλεγε μεταξύ άλλων πως για να σωθεί ο τόπος πρέπει ο κόσμος να επιστρέψει στην ύπαιθρο, στα χωριά του και στα νησιά του και να δουλέψει εκεί! Έγραψα μετά από δυο μέρες ένα κείμενο για να το ανεβάσω στο παρόν blog, αλλά κάπου εκεί μπήκε και η Ματίνα στο παιχνίδι, χαζέψαμε τις φωτογραφίες που θα βάζαμε, αρχίσαμε μετά τα δικά μας, δεν είχα σώσει το αρχείο και σε μια "στραβοτιμονιά"... πάει το κείμενο! Η ώρα είχε καβαντζάρει τα μεσάνυχτα, οπότε, άντε να το ξαναγράψεις από την αρχή!
Χθες, διαβάζοντας ένα άρθρο σε κάποιο άλλο blog (που το ανέβασε ο Νίκος στο facebοok κι ανοίξαμε μια φιλική "αντιπαράθεση" σχολίων), το θυμήθηκα κι είπα να το ξαναγράψω.
Πολλά απ' αυτά, τα έχω ξαναγράψει κατά καιρούς σε παλιότερες αναρτήσεις ή σε σχόλια (στα blogs και στο facebook) και τα λέω εδώ και μερικά χρόνια σε συζητήσεις με διάφορους (κυρίως φίλους και συγγενείς από τα μέρη μας). Τα ξαναγράφω όμως γιατί θεωρώ πως είναι πιο επίκαιρα από ποτέ!

Από τα παχιά χρόνια της ολυμπιακής ευημερίας (προ και λίγο μετά το 2004) φαινόταν το πράγμα προς τα πού πήγαινε! Αφαίμαξη της ελληνικής επαρχίας από εργατικό δυναμικό και συσσώρευση στις πόλεις ανειδίκευτων ή ημι-ειδικευμένων, χωρίς να θέλω να προσάψω καμία δόση μομφής με τους παραπάνω όρους σε κανέναν (και φυσικά, ούτε σε σένα Νίκο που είσαι πολύ παλιότερος εσωτερικός μετανάστης)! Ενώ μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες τα έργα "κάθισαν" (παρασύροντας μαζί τους και μια σειρά άλλων επαγγελμάτων γύρω απ' αυτά) και η ανεργία άρχισε να καλπάζει προς τα πάνω (από 8-9% που ήταν η επίσημη -αν θυμάμαι καλά- σκαρφάλωσε στο 12%, μετά στο 15% και τώρα ξεπερνάει το 20%), πολλοί νέοι συνέχιζαν να απαξιώνουν και να παρατούν τη γη και τον πρωτογενή παραγωγικό τομέα και να συρρέουν στις μεγάλες πόλεις (κυρίως στη Λάρισα οι δικοί μας) Στον αντίποδα, ένα σωρό προγράμματα για νέους (επιδοτούμενους) αγρότες και όχι μόνο παρέμεναν στα συρτάρια νομαρχιών και υπουργείων! Κυνηγούσαν όλοι το όνειρο (και δικαίωμά τους βεβαίως) -από παλιότερα ακόμα- να γίνουν μαγαζάτορες, εργολάβοι, ηλεκτρολόγοι, ηλεκτρονικοί και δεν ξέρω τι άλλο και φυσικά μια καλύτερη ζωή (αυτό το τελευταίο κι αν είναι δικαίωμά τους!). Η ζωή όμως δεν τα 'φερε σε όλους όπως προσδοκούσαν. Πολλοί, άνεργοι ή άεργοι στα 30 και στα 35 τους, βολόδερναν για δουλειά ή για μεροκάματο (γονιός μου 'λεγε πως το παιδί του έκανε λιγότερα από 70 μεροκάματα σ' ένα χρόνο!). Έβγαζαν, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους και τους ισχυρισμούς των δικών τους (που έκαναν τις ανάλογες συγκρίσεις), λιγότερα από τα ΜΙΣΑ απ' ότι θα έβγαζαν, αν έμεναν στον τόπο τους και συνάμα δεν παρήγαγαν ΤΙΠΟΤΑ! Οι επιπτώσεις του πρώτου σκέλους αφορά τη δική τους οικονομία στην οποία η συνεισφοράα ήταν ελλειπής! Οι επιπτώσεις του δεύτερου αφορά την Οικονομία γενικώς, στην οποία η συνεισφορά ήταν μηδαμινή (ποιος νοιάζεται όμως γι' αυτό)! Παρόλα αυτά, όχι μόνο κανείς δεν έπαιρνε το δρόμο της επιστροφής (δεν ξέρω ποια περηφάνεια τους εμπόδιζε ή τους εμποδίζει ακόμα να γυρίσουν πίσω και ν' ασχοληθούν με τη γη), αλλά είχαν το βλέμμα προς τα κει και οι λίγοι εναπομείναντες! Κανένας βέβαια δεν αμφιβάλλει ότι τα πράγματα στην επαρχία είναι δύσκολα! Τόσο στο κομμάτι της δουλειάς, όσο και στη ζωή γενικότερα: βαριές οι αγροτικές δουλειές, δύσκολες οι συνθήκες ζωής στο χωριό (το χειμώνα κυρίως), σχολεία κλειστά λόγω έλλειψης μαθητών, άρνηση της (του) συντρόφου να προσαρμοστεί σε μια τέτοια ζωή κ.τ.λ. Γνωστά όλα αυτά! Μια λεπτομέρεια όμως: υπάρχει και η εναλλακτική της πιο κοντινής πόλης ή κωμόπολης (π.χ. Ελασσόνα στην περίπτωσή μας, όπως έχουν επιλέξει κάποιοι και είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένοι όπως λένε), όπου τα περισσότερα απ' αυτά ξεπερνιούνται!
Από την άλλη υπάρχουν τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας απόφασης: ανθρώπινο περιβάλλον διαβίωσης (κυρίως για τα παιδιά), πιο φρέσκα, πιο φθηνά και πιο ποιοτικά προϊόντα διατροφής, μεγάλο μέρος της οικιακής οικονομίας βασισμένο σε προϊόντα ιδίας παραγωγής (λαχανικά, όσπρια, πατάτες, γαλακτοκομικά, κρέας, αυγά, μέλι), λιγότερο άγχος, μηδαμινό χάσιμο χρόνου, χαλαροί ρυθμοί κ.τ.λ.
Ζυγίζεις λοιπόν τα πράγματα και... διαλέγεις και παίρνεις!
Προσωπικά, αν ήμουν σε θέση να ξεκινήσω σήμερα και να επιλέξω για το μέλλον μου, το πιο πιθανό είναι να επέλεγα διαφορετικό τρόπο ζωής (ως προς την επιλογή του πού και πώς θα ζήσω, όχι για το αν θα έφευγα για σπουδές) απ' αυτόν που ακολούθησα! Κι αυτό γιατί απλά οι συνθήκες σήμερα δεν είναι ίδιες με κείνες των αρχών του '80 (νέες καλλιέργειες, ποτιστικά χωράφια, σύγχρονα μηχανικά μέσα -τόσο στη γεωργία όσο και στην κτηνοτροφία- που κάνουν τη δουλειά πιο άνετη, αποδοτική και προσοδοφόρα) συν όλα τα παραπάνω που ανέφερα! Εξάλλου, παραδείγματα σε κοντινά χωριά (Μηλέα, Σαραντάπορο), αλλά και στην ευρύτερη περιοχή (Χωριά γύρω από τη λίμνη Πλαστήρα, Βελβενδό, Δεσκάτη), όπου πολλοί επέστρεψαν και ασχολήθηκαν με πρωτοπόρες και βιολογικές καλλιέργειες ή άλλους τομείς και πέτυχαν σπουδαία πράγματα, αν μη τι άλλο, δείχνουν το δρόμο! Απλά θέλει ψάξιμο, τόλμη, ρίσκο, όρεξη για δουλειά και αλλαγή νοοτροπίας! Η μεγάλη πόλη για το νέο της επαρχίας δεν είναι πλέον η "Γη της Επαγγελίας" και σου προσφέρει πια πολύ λιγότερα απ' όσα σου παίρνει! Τα περισσότερα απ' αυτά που έθελξαν τη γενιά μας και τους πριν από μας στις πόλεις τα βρίσκεις και στην επαρχία σήμερα! Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και όλα τα προβλήματα που εμφανίστηκαν στη ζωή της πόλης την τελευταία εικοσαετία (κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη), τότε... "ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα"!

Κλείνοντας... και για να μην παρεξηγηθώ: ούτε υποδείξεις θέλω να κάνω σε κανέναν, ούτε κριτική στις επιλογές του, ούτε συμβουλές θέλω να δώσω! Όλοι είμαστε μεγάλοι, ώριμοι και έξυπνοι άνθρωποι και φυσικά υπεύθυνοι για ό,τι αποφασίζουμε στη ζωή μας (η οποία μας ανήκει κι ο καθένας τη διαχειρίζεται όπως θέλει)!
Μια μικρή ανάλυση της μικροκοινωνίας μας προσπάθησα να κάνω και την άποψή μου εξέφρασα, απλά και μόνο από ενδιαφέρον και αγάπη για τον τόπο μου και κυρίως για τους ανθρώπους του (που, επιτρέψτε μου, τους θεωρώ δικούς μου)!

Υ.Γ. Οποιαδήποτε ομοιότητα με αληθινά πρόσωπα, πράγματα ή καταστάσεις -δυστυχώς- ΕΧΕΙ σχέση με την πραγματικότητα...!

"Οι άνθρωποι του μόχθου!"

Καλό μήνα!
Τώρα που πέρασε το καλοκαίρι και μαζευτήκαμε στους τόπους μόνιμης διαμονής μας, αναπολούμε το καλοκαιράκι και τις όμορφες στιγμές του. Μερικές απ' αυτές θα τις κάνουμε μικρά αφιερώματα, αρχής γενομένης από σήμερα...

Αφορμή για την παρούσα ανάρτηση αποτέλεσε ένα σχόλιο που άκουσα την περασμένη Κυριακή από ένα ζαχαροπλάστη στο Ν. Ηράκλειο (τον κυρ Μανόλη, πρόεδρο του σωματείου του πολλά χρόνια): "Εμείς, αγόρι μου, γίναμε κινητοί τηλεφωνικοί θάλαμοι κι αφήσαμε τις δουλειές μας να τις κάνουν οι ξένοι! Όλη μέρα περπατάμε και μιλάμε σ' ένα καλώδιο!"
Δε διαφωνώ μαζί του. Τα παραδείγματα δίπλα μας το επιβεβαιώνουν σε μεγάλο βαθμό. Από τον επαγγελματία (υδραυλικό, ηλεκτρολόγο, ψυκτικό, ελαιοχρωματιστή,...) και τον καταστηματάρχη (εστιάτορα, σουβλατζή, καφετζή,...) μέχρι τον οικοδόμο (που έγινε "εργολάβος") και τον αγρότη (που έγινε "τσιφλικάς" ή "τσέλιγκας")! Οι περισσότεροι απ' αυτούς "την είχαν δει αφεντικά" και προσέλαβαν υπαλλήλους (οικονομικούς μετανάστες) για να κάνουν τη δουλειά που έκαναν οι ίδιοι! Εκείνοι απλά έκλειναν τις δουλειές, επέβλεπαν κι έκαναν οικονομική διαχείριση. Για να ανταπεξέλθουν χρέωναν όσο όσο. Έφτασε να στοιχίζει π.χ. η συντήρηση ενός κλιματιστικού (εργασία 15 λεπτών) περισσότερο από μια καρδιολογική εξέταση κι ένα τραπέζι σε ψαροταβέρνα όσο μια χειρουργική επέμβαση!
Από την άλλη έβλεπες αγρότες να "κάθονται" πάνω στις παχυλές επιδοτήσεις και να αδιαφορούν για την παραγωγή! Αποτέλεσμα; Εισαγωγές ακόμα και παραδοσιακών ελληνικών αγροτικών προϊόντων (ντομάτες Βελγίου, ροδάκινα Ισπανίας, λαχανικά Ιταλίας, ακόμα και λάδι)!
Ως προς το τελευταίο όμως, υπάρχει και η άλλη πλευρά! Υπάρχουν άνθρωποι που δεν αρκέστηκαν στις επιδοτήσεις (πενιχρές σε σχέση με άλλους μεγαλοαγρότες) και ψάχτηκαν να αξιοποιήσουν τη λιγοστή γη τους! Μιλώ για τους εναπομείναντες ενεργούς αγρότες του τόπου μου που τους γνωρίζω πολύ καλά!

Πέρασα πάνω από 25 μέρες από τις καλοκαιρινές μου διακοπές (σε δύο δόσεις) στο γενέθλιο τόπο μου και τους είδα πάνω στο φόρτο της δουλειάς. Με λιγότερα από 30 στρέμματα (δικά τους) ο καθένας, σε έναν δύσκολο ορεινό τόπο (σχεδόν 1.000 μ. υψόμετρο) δοκίμασαν διάφορες καλλιέργειες (πατάτες, όσπρια, λαχανικά, μήλα) και πέτυχαν να έχουν εισοδήματα που πολλοί από τους συντοπίτες τους, που εγκατέλειψαν παλιότερα το χωριό για καλύτερη τύχη στην πόλη, ούτε που το φαντάζονται! Πώς το πέτυχαν; Με πολύ μόχθο, με μεράκι και με αλληλοβοήθεια! Και το πιο ωραίο; Χωρίς να εκμεταλλευτούν ούτε έναν ξένο εργάτη (στο χωριό υπάρχουν μόνο δύο οικονομικοί μετανάστες σε κτηνοτροφικές μονάδες)!
Όσο κι αν τους ζηλεύω, χαίρομαι για την προκοπή τους και, κυρίως, που κρατάνε τον τόπο μας ζωντανό ακόμα...

"Απόδραση απ' την πόλη, αποτοξίνωση απ' τα πάντα!"

Ένα δεκαήμερο (...και κάτι) έλειψα από την πόλη και νιώθω ότι πήγα σε άλλη χώρα και ξαναγύρισα! Ένα δεκαήμερο στην επαρχία, στα μέρη μου, στο γενέθλιο τόπο! Μακριά από κέντρα εξουσίας, αποκλεισμένα υπουργεία και κοινοβούλιο, πορείες, διαδηλώσεις, επεισόδια...
Οι άνθρωποι, αγρότες στο σύνολό τους (οι περισσότεροι συνταξιούχοι πλέον). Οι "ενεργοί", τρέχουν με τις δουλειές τους αυτή την εποχή! Η πρώτη κουβέντα-καλωσόρισμα στο καφενείο: "Καλά, βρε, τι σας πειράζουν τα παιδιά μας και τα βαράτε;"(!) Το 'χουν σίγουρο ότι, αφού είσαι ακόμα στην Αθήνα, πλακώνεσαι κάθε μέρα με τους αστυνομικούς στο Σύνταγμα! Ίσως, το 'χουν και απωθημένο που είναι τόσο μακριά και δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο! Τι να πεις, τώρα, σε γονείς (με τους οποίους μεγάλωσες μαζί) που "έδιωξαν" από κοντά τους τα παιδιά τους (τα οποία γνωρίζεις από μωρά) για να ζήσουν μια καλύτερη ζωή(;) και τώρα τα βλέπουν στην τηλεόραση με όπλα, κράνη, πανοπλίες, μάσκες και ψεκαστήρες να δέρνονται με απλούς ανθρώπους κάθε ηλικίας (σαν κι αυτούς, σαν και σένα), οι οποίοι διαμαρτύρονται ενάντια σε όσους οδήγησαν τη χώρα σ' αυτή την κατάσταση, ενώ όλοι μαζί θα ΄πρεπε να δέρνουν κάποιους άλλους; Τέλος πάντων...

'Ενα δεκαήμερο χωρίς διαδίκτυο, κινητό τηλέφωνο, εφημερίδες, τηλεόραση, πληροφόρηση γενικά, για ο,τιδήποτε συνέβαινε έξω απ' το μικρόκοσμο της τοπικής κοινωνίας! Ακόμα και το σκάνδαλο της περιοχής (η σύλληψη μεγάλου κυκλώματος στη Λάρισα -200 άτομα περίπου- που κατηγορείται για εμπόριο όπλων, ναρκωτικών, "συμβόλαια θανάτου" κ.τ.λ.) από στόμα σε στόμα κυκλοφόρησε και το μάθαμε! Μόνη παρέα και συντροφιά η εξάχρονη Ματίνα, η εβδομηντάχρονη κυρά Σταματία και οι υπόλοιποι άνθρωποι του τόπου μου! Οι άνθρωποι με τους οποίους είτε είσαι συγγενής μαζί τους είτε είσαι φίλος! Που πίνεις μαζί τους το καφεδάκι το πρωί, το τσιπουράκι λίγο πριν το μεσημέρι, τη μπυρίτσα το βράδυ! Που γλεντάς, γελάς, συζητάς, διαφωνείς, τσακώνεσαι και την άλλη μέρα τα ξανακάνεις όλα από την αρχή μαζί τους! Μπορεί να μην είναι οι καλύτεροι (γιατί είμαστε εμείς;), αλλά είναι οι δικοί μου άνθρωποι κι αυτό μου φτάνει!
Όλα αυτά σε συνδυσμό με την απόλυτη ηρεμία και γαλήνη που επικρατεί στο χωριό (με τους λιγοστούς μόνιμους κατοίκους) και τις εναλασσόμενες ομορφιές του καταπράσινου -ακόμα- τοπίου (που το βλέπεις διαφορετικό απ' ό,τι το θυμάσαι μικρός, αφού η δραματική μείωση της κτηνοτροφίας επέτρεψε την ταχύτατη ανάπτυξη της βλάστησης), σε κάνουν να νιώθεις ότι "είσαι αλλού" και να μη θες να ξαναγυρίσεις πίσω στην πόλη, στο χώρο της δουλειάς σου, στις υποχρεώσεις σου...

Ένα δεκαήμερο, λοιπόν, πραγματικής απόδρασης από την καθημερινότητα της πόλης και απαραίτητης αποτοξίνωσης απ' όλα τα μικροπράγματα που μας κρατάνε σκλαβωμένους σ΄αυτήν και μας κλέβουν το χρόνο μας και τη ζωή μας! Αφού επιστρέψαμε, ας την ανεχτούμε μέχρι την επόμενη απόδραση, που -ευτυχώς- δεν αργεί και πολύ...

"Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει..."

Πριν καλά καλά ολοκληρώσει το τελευταίο του έργο ο Σύλλογος του χωριού μας (διαμόρφωση του εσωτερικού του σχολείου, ώστε να χρησιμοποιηθεί η μία αίθουσα ως λαογραφικό μουσείο μελλοντικά και το γραφείο των δασκάλων ως γραφείο του Συλλόγου), έβαλε πλώρη να υλοποιήσει μια ιδέα που υπήρχε εδώ και καναδυό χρόνια: την κατασκευή ενός ξύλινου σπιτιού σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία του χωριού, όπου τα τελευταία χρόνια -ουκ ολίγες φορές- περάσαμε αξέχαστες μέρες και νύχτες!
Η τοποθεσία είναι "Στ' Λιάκ'(η)" (η κορυφή πάνω από το "Κρυονέρι", όπου κάναμε παλιά την Πρωτομαγιά). Η θέα του απλώνεται από το βουνό της Δεσκάτης (Βουνάσα) μέχρι το "Μεσιακό"! Βλέπεις μπροστά σου, χαμηλά, τα "Τσιαϊρια" (μέχρι και τα φουγάρα της ΔΕΗ στην Κοζάνη φαίνονται στο βάθος) και απέναντι, ψηλά, τον επιβλητικό Αμάρμπεη! Το μέρος γύρω είναι γεμάτο από βελανιδιές, γκορτσιές, αγριοκορομηλιές, πουρνάρια και κέδρους! Σχηματίζει ένα πανέμορφο "μπαλκόνι" ανατολικά (προς τη μεριά του Αμάρμπεη) και από κάτω κυλάει ο "Μέγας λάκκος", ο οποίος εκεί ακριβώς ενώνεται με τον "Τσιαϊρίσιο".
Ο χώρος έχει οριοθετηθεί, το ακριβές σημείο εγκατάστασης έχει αποφασιστεί, τα σχέδια του ξύλινου σπιτιού έχουν βγει, τα κονδύλια έχουν βρεθεί! Το μόνο που μένει είναι η τελική έγκριση από το δήμο και τη δασική υπηρεσία (οι οποίοι καταρχήν δεν έχουν καμιά αντίρρηση)! Πρόκειται για μια ξύλινη κατασκευή 5Χ5 μέτρων, με πόρτα και παράθυρα στις τρεις πλευρές της και τζάκι στην τέταρτη (πιθανόν και μια μικρή βεράντα στην είσοδο)! Ελπίζω μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού να έχουν ρυθμιστεί και οι τελευταίες λεπτομέρειες, ώστε τις μέρες του Αυγούστου να το καμαρώσουμε και να το χαρούμε!
Τελικά, δε θέλουμε και πολλά πράγματα για να κάνουμε τη διαμονή στον τόπο μας πιο όμορφη και πιο ευχάριστη! Αρκεί που είναι μες στην εξοχή, που συναντούμε εκεί τους δικούς μας ανθρώπους (παιδικούς μας φίλους, συγγενείς και γνωστούς), που τα παιδιά μας γνωρίζουν και χαίρονται έναν άλλο τρόπο ζωής, που ξεφεύγουμε από τα δεινά της πόλης που έχει εγκλωβίσει τις ζωές μας! Αν, τώρα, δημιουργήσουμε και κάποιες μικρές προϋποθέσεις, ώστε να τον αγαπήσουν περισσότερο και οι επόμενες γενιές (που δε γεννήθηκαν εκεί) και να τον επισκέπτονται συχνότερα όταν μεγαλώσουν, τότε ακόμα καλύτερα...

"Οι τελευταίοι των Μοϊκα(Ο)ΝΩΝ !"

Τον συνάντησα τις μέρες του Πάσχα, λίγο πιο πέρα από το σπίτι μου, σ' έναν χέρσο μπαξέ (της θειας Νάτσαινας του Σαλιώρα), απέναντι απ' το εγκαταλειμμένο τυροκομείο, να βόσκει και να λιάζεται! Έκανα μια πρωινή βόλτα ανάμεσα στους μπαξέδες (όπως τότε που ήμουν πιτσιρικάς και τριγυρνούσα μαζί με τον αδερφό μου και τους παιδικούς μας φίλους για να παίξουμε ή για να "τρυγήσουμε" τα καρποφόρα τους) και τον είδα.
Μόνος μες στους κήπους, που κάποτε (αυτή την εποχή περίπου) γινόταν πανηγύρι από τους νοικοκυραίους που όργωναν, με τ' "αδέρφια" του και τα "ξαδέρφια" του να τραβούν αγόγγυστα το ξύλινο αλέτρι (ιδιοκατασκευή του νοικοκύρη συνήθως), ανοίγοντας αυλάκια για να φυτευτούν τα ζαρζαβατικά και τα όσπρια (τα καλύτερα και τα πρωιμότερα που έβγαιναν στο χωριό)! Τώρα, παρατημένοι και ακαλλιέργητοι οι περισσότεροι...

Τότε, δεν υπήρχε σπίτι που να μην έχει το "ζευγάρι" του! Τα περισσότερα είχαν από δύο μουλάρια (καθότι είναι πιο δυνατά και πιο ανθεκτικά). Λιγότερα είχαν άλογα και γαϊδουράκια (ζευγάρι με ένα μουλάρι συνήθως). Ήταν οι "εργάτες" κάθε σπιτιού! Τώρα, τα έφαγε η πρόοδος και η τεχνολογία. Τα τρακτέρ και τα "αγροτικά" πήραν τη θέση τους. Έγιναν περισσότερα κι από τους μόνιμους κατοίκους!
Σήμερα έχουν απομείνει στο χωριό όλα κι όλα τρία γαϊδουράκια (του μπαρμπα-Θύμιου Παπαμαργαρίτη, του μπαρμπα-Δημήτρη Πλάτανου και του μπαρμπα-Θόδωρου Κοντοτάσιου) κι ένα άλογο (του μπαρμπα-Τάκη Παπαθανασίου)! Τα κρατάνε οι ιδιοκτήτες τους ακόμα επειδή είναι "δεμένοι" μαζί τους, για συναισθηματικούς λόγους. Τα κρατάνε κι ας μην τους προσφέρουν πια καμιά βοήθεια στις δουλειές τους κι ας τους τρώνε μέρος της πενιχρής αγροτικής τους σύνταξης κι ας τους είναι βάρος πολλές φορές επειδή δεν μπορούν να λείψουν και να τ' αφήσουν μόνα τους!
Έχουν γίνει κι αυτά είδος προς εξαφάνιση, από κει που ήταν άκρως απαραίτητα μέχρι τη δεκαετία του '80! Ευτυχώς όμως που υπάρχουν και πρόλαβαν να τα δουν και τα παιδιά μας ζωντανά και ν' ανεβούν στην πλάτη τους πριν χαθούν κι αυτά! Ελπίζω να μη συμβεί το ίδιο και με τα άλλα οικόσιτα και ψάχνουμε σε καμιά δεκαριά χρόνια κατσίκα ή αγελάδα για να τη δείξουμε στα παιδιά ή να τη φωτογραφίσουμε!

"Μικρός στο μάτι, τρανά και θαυμαστά τα έργα του!"

Πέρασαν περίπου 3,5 χρόνια από την "επανίδρυση" του Συλλόγου μας. Το Σεπτέμβρη του 2007 αποφάσισαν μερικά παιδιά να κάνουν μια προσπάθεια να ξαναζωντανέψουν το ΜΕΣ Άκρης. Πρώτη κίνηση η αλλαγή καταστατικού. Από κει και πέρα (κι αφού πέρασε το πρώτο αναγνωριστικό-οργανωτικό διάστημα) οργάνωσε μια σειρά επιτυχημένων εκδηλώσεων και πραγματοποίησε αρκετά και σημαντικά έργα!

Δε θα σταθώ στις εκδηλώσεις που οργάνωσε (δημοτικές βραδιές-"ανταμώματα", έκθεση φωτογραφίας, εκδήλωση τύπου "Κυριακή στο χωριό", αναπαράσταση "χοιροσφαγίων", έκδόσεις ημερολογίων, εκδηλώσεις Πρωτοχρονιά και Απόκριες-Καθαρή Δευτέρα)! Όχι ότι δεν είναι σημαντικές, αλλά γιατί θεωρώ ότι είναι στα πλαίσια δράσης ενός τέτοιου συλλόγου. Ούτε καν για την έκδοση του λαογραφικού ημερολογίου-λευκώματος για το 2011 θα μιλήσω (το έχω κάνει ήδη σε άλλη ανάρτηση). Θα αναφερθώ στα σπουδαία έργα που χρηματοδότησε και υλοποίησε και που κοσμούν το χωριό μας! Έργα που (τα περισσότερα) όφειλε να τα κάνει η τοπική αυτοδιοίκηση! Το 'πα και το ξαναλέω: θεωρώ πως ένας Μορφωτικός Σύλλογος δεν μπορεί να υποκαθιστά το δήμο! Στην περίπτωσή μας όμως υπήρχε μια ουσιαστική διαφορά: ο (πρώην) δήμος ήταν απών -τουλάχιστον τα δύο τελευταία χρόνια- από το χωριό μας! Οπότε, -όπως ξαναείπα- όταν κάτι λείπει, εμφανίζεται κάτι άλλο για να συμπληρώσει το κενό, να το αντικαταστήσει. Με το δήμο απόντα, λοιπόν, ανέλαβε ο Σύλλογος τη χρηματοδότηση και την υλοποίησή τους!

Έχουμε και λέμε λοιπόν...
1. Ανάθεση και χρηματοδότηση κατασκευής βρύσης. Ένα πραγματικό στολίδι στην είσοδο του χωριού, αριστερά όπως μπαίνουμε ερχόμενοι από Λιβαδερό (Απρίλης 2009)!
2. Διαμόρφωση γηπέδου 5x5 και περίφραξη του χώρου του δημοτικού σχολείου, τοποθέτηση προστατευτικού πλέγματος στο κτήριο καθώς και προβολέων για το φωτισμό του χώρου (2009)!
(Διευκρίνηση: το έργο ξεκίνησε από το δήμο -πλήρωσε 6.000 ευρώ απλά για τη διαμόρφωση του χώρου- αλλά παραδόθηκε σε απαράδεκτη κατάσταση! Στη συνέχεια με προσωπική εργασία μελών του Συλλόγου έγιναν οι απαραίτητες παρεμβάσεις, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί!)
3. Ανακατασκευή του γηπέδου μπάσκετ-βόλεϊ (Αύγουστος 2010)! Στα δύο γήπεδα (και γενικά στο χώρο του σχολείου) χτυπά η καρδιά της νεολαίας το καλοκαίρι, αλλά και σε κάθε ευκαιρία διακοπών!
4. Ανακατασκευή και διαμόρφωση του εσωτερικού του σχολείου, ώστε να χρησιμοποιηθεί η μία αίθουσα ως λαογραφικό μουσείο μελλοντικά (Μάρτης 2011)!

Τα γράφω όλα αυτά γιατί πριν από τρία ακριβώς χρόνια (Μάρτιος 2009) έπεσε η "κεραμίδα" των ανεμογεννητριών στα κεφάλια μας και η συνεισφορά του Συλλόγου στο να αποτραπεί (μέχρι σήμερα) η εγκατάστασή τους ήταν παραπάνω από καταλυτική! Εκτός όλων των παραπάνω δηλαδή, ο Σύλλογος ήταν (και είναι, γιατί το θέμα δεν έχει κλείσει οριστικά) αυτός που "τράβηξε του κουπί" στην υπόθεση (φτάνοντάς την μέχρι τα δικαστήρια, όπου και την κέρδισε σε πρώτη φάση)!
Έχουμε λοιπόν ένα Σύλλογο με πολυδιάστατη δράση, που πέτυχε πολλά, πάρα πολλά, σε λίγο χρόνο! Κι αυτό επειδή κάποιοι είχαν ιδέες και διάθεση να τις υλοποιήσουν, κάποιοι τις αγκάλιασαν και βοήθησαν να πραγματοποιηθούν και σχεδόν όλοι συμμετείχαν και στήριξαν οικονομικά όταν και όποτε χρειάστηκε!

"Το κυνήγι της κάτσιαντρας!"

Αναστέναζαν οι πλαγιές και τα φτεροτόπια γύρω από το χωριό τέτοια εποχή περίπου (για την ακρίβεια λίγο νωρίτερα) μέχρι πριν από καμιά τριανταριά χρόνια! Το κυνήγι του "θαμμένου θησαυρού" ξεκινούσε γύρω στα μέσα Γενάρη (μόλις άρχιζαν οι ζεστές "Αλκυονίδες μέρες") και κρατούσε ως τα τέλη Φλεβάρη (μετά λέγαμε ότι τις "έκλανε ο Μάρτης" και μαραίνονταν)! Όλη η πιτσιρικαρία (από έξι μέχρι δεκαέξι, πάνω κάτω) ξαμολιότανε μόλις έβρισκε ευκαιρία (κυρίως τα Σαββατοκύριακα) με μοναδικό όπλο ένα μικρό ξύλινο σουβλί, το "σκάφτηρα" (α, κι ένα κομμάτι σπάγγο)! Για "σκάφτηρα", συνήθως, χρησιμοποιούσαμε το "παλούκι" με το οποίο δέναμε τα μουλάρια το καλοκαίρι στα λιβάδια και στις καλαμιές (μετά το θερισμό) για να βοσκήσουν !
Οργανωμένοι σε ομάδες, με επικεφαλής το μεγαλύτερο και πιο νταή, επιλέγαμε την περιοχή όπου θα πηγαίναμε να βγάλουμε "κάτσιαντρες" και ξεκινούσαμε πρωί πρωί για να προλάβουμε τους άλλους. Η περιοχή από το "Εικονοστάσι" μέχρι τον "Αη-Θανάση" και από τα "Ραγκατζιάρια" μέχρι τον "Αη-Γιώργη" ήταν από τις πιο παραγωγικές και γνώριζαν μεγάλες δόξες! Μόλις φτάναμε κοιτούσαμε πού φαινόταν πιο έντονο κίτρινο-πορτοκαλί το μέρος κι ο "σκάφτηρας" έπιανε δουλειά! Τον μπήζαμε με ρυθμό και ταχύτητα στο χώμα για να βγάλουμε το μικροσκοπικό (στο μέγεθος ενός νυχιού) γλυκύτατο βολβό που έκρυβε κάτω από το χώμα το κροκί λουλουδάκι! Παράλληλα, προσέχαμε "μη σκάσει μύτη" και καμιά άλλη ομάδα! Αν ερχόταν, αναλάμβανε ο αρχηγός "να καθαρίσει"! Οριοθετούσε την περιοχή μας λέγοντας στην άλλη ομάδα από πού μέχρι πού δεν είχε δικαίωμα κανείς άλλος (μέχρι να φύγουμε) να σκάψει! Με τον αδερφό μου πηγαίναμε, συνήθως, μαζί με τον ξάδερφο το Γιώργο (το "Γούλα") κι είχαμε το πλεονέκτημα να μη μας ενοχλεί κανείς! Όπου πηγαίναμε τα όρια της περιοχής μας έφταναν μέχρι εκεί που έφτανε και το μάτι!
Μόλις θεωρούσαμε ότι βγάλαμε αρκετές, πεινούσαμε, κρυώναμε ή κουραζόμα-σταν, ήταν η ώρα της μοιρασιάς. Ιεραρχικά και με τη σειρά έπαιρνε ο καθένας από μία μέχρι να τελειώσουν όλες. Στη συνέχεια τις δέναμε σε ματσάκια με το σπάγγο και παίρναμε το δρόμο της επιστροφής για το χωριό! Τι γλύκα και τι νοστιμιά ήταν εκείνη;

ΥΓ.1 Κάνοντας μια βόλτα (κατά την τελευταία επίσκεψή μας στο χωριό) με το φίλο το Βασίλη και τη μικρή Ματίνα μου στα ίδια μέρη βρήκαμε αρκετές ακόμα (κι ας είχε ρίξει χιόνι καμιά βδομάδα νωρίτερα)! Έβγαλε καναδυό ο Βασίλης, τις καθάρισε και τις έδωσε στη Ματίνα! Ξετρελάθηκε η μικρή και μέχρι να γυρίσουμε (μετά από μιάμιση ώρα) του ζητούσε συνέχεια κι εκείνος δεν της χάλασε χατίρι! Ξαναγύρισε, για λίγο, ο χρόνος καμιά σαρανταριά χρόνια πίσω και ξαναθυμηθήκαμε τα παιδικά μας χρόνια!
ΥΓ.2 Δυστυχώς αγνοώ την επιστημονική ονομασία της. Προσπάθησα να βρω πληροφορίες στο διαδίκτυο (χτυπώντας διάφορες λέξεις ή φράσεις στο "ψαχτήρι"), αλλά δε βρήκα τίποτα! Κάθε βοήθεια δεκτή...

"Την Τρανή την Αποκριά..."

Ύστερα από πολλά χρόνια (παραπάνω από 20, αν θυμάμαι καλά) ξαναβρέθηκα στο χωριό τις τελευταίες μέρες της Αποκριάς (την Τρανή την Αποκριά, που λένε και στα μέρη μας). Στη διάρκεια του τετραήμερου που ήμουν πάνω, με πρωτοβουλίες του Συλλόγου μας και με τη βοήθεια και τη συμμετοχή των συμπατριωτών μας, πραγματοποιήθηκαν διάφορες εκδηλώσεις. Άλλες για πρώτη φορά, άλλες σε συνέχεια αυτών των προηγούμενων ετών.

Την Παρασκευή 4-3-2011 διοργανώθηκε για πρώτη χρονιά κοπή πίτας του χωριού μας από το Μ.Ε.Σ. Άκρης σε ταβερνάκι της Λάρισας. Τα παιδιά του Συλλόγου, παρά τις δυσοίωνες (γενικά) ενδείξεις, τόλμησαν και οργάνωσαν μία βραδιά με λαϊκή και δημοτική μουσική, με το ελάχιστο κόστος συμμετοχής: μόνο 15 ευρώ με όλα πληρωμένα (φαγητά, ποτά, ορχήστρα) και προπαντός αξιοπρεπή σε γενικές γραμμές. Η εκδήλωση κατά γενική ομολογία ήταν απόλυτα επιτυχημένη! Η συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προσδοκία! Παραβρέθηκαν πάνω από 200 άτομα (αδιαχώρητο στο μαγαζί) από το χωριό, την Ελασσόνα, το Βόλο, τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και κυρίως τη Λάρισα. Εξάλλου, η καταγραφή στο "απουσιολόγιο" των ελάχιστων "Λαρισαίων" που έλειψαν (που ο καθένας μας ένιωθε την απουσία τους και τους θυμόταν) δείχνει τη μεγάλη συμμετοχή! Ξέχασε ο κόσμος λίγο τα προβλήματά του, γλέντησε με την ψυχή του παρέα με φίλους και συγγενείς και έδωσε ραντεβού στο αντάμωμα του Αυγούστου! Τυχερός της βραδιάς ήταν ο Γιάννης Σταμουλόπουλος (του Τάκη) και το συμβολικό δώρο που αντιστοιχούσε στο "φλουρί" ήταν μία ξύλινη εικόνα με τη φωτογραφία του χωριού ...

Την Κυριακή 6-3-2011 είχαμε το άναμμα της φωτιάς στην πλατεία του χωριού. Από νωρίς το μεσημέρι κόπηκαν και μεταφέρθηκαν στο χώρο της φωτιάς τα πουρνάρια και τα κέδρα. Το βράδυ, αφού "συγχωρεθήκαμε" με τους νονούς και τους συγγενείς, μαζευτήκαμε στην πλατεία, ανάψαμε τη φωτιά και "συγχωρεθήκαμε" και με τους υπόλοιπους συγχωριανούς. Ακολούθησε χορός γύρω από τη φωτιά με τη συνοδεία αποκριάτικων τραγουδιών (πολυφωνικών, από τις μεγαλύτερες γυναίκες του χωριού κυρίως) και με τη σύμπραξη του κρασιού και του τσίπουρου! Η συνέχεια στα δύο καφενεία, όπου "αποκρέψαμε" με κρασί και μεζέδες...

Τέλος, την Καθαρά Δευτέρα 7-3-2011, από νωρίς το πρωί, ετοιμαζόταν (στο χώρο της πλατείας επίσης) η σαρακοστιανή φασολάδα! Σε ένα καζάνι (απ' ό,τι μάθαμε προσφορά του Γιώργου -"Τζώρτζη"- Παπαμαργαρίτη) χωρητικότητας 125 λίτρων περίπου (είδαμε και πάθαμε να πείσουμε μερικούς πώς "κυβίζουμε" έναν κύλινδρο) σιγόβραζαν τα φασόλια (τοπικής παραγωγής εννοείται) από τις 8 το πρωί για να είναι έτοιμα γύρω στις 12 το μεσημέρι, κάτω από το άγρυπνο μάτι των έμπειρων νοικοκυράδων! Δυστυχώς δεν τη γευτήκαμε, επειδή το χιόνι έπεφτε από το πρωί, τα δελτία ειδήσεων μας είχαν κάπως τρομοκρατήσει και η κυρά-Σταματία γκρίνιαζε από την προηγούμενη να φύγουμε νωρίς "μη μας πιάσει ο καιρός" και τι θα κάνουμε, αφού ήμασταν μαζί με τη Ματίνα ("λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή;")! Δεν υπάρχει πάντως καμιά αμφιβολία ότι όσοι τη δοκίμασαν την απόλαυσαν! Εμείς, την επόμενη φορά...
Καλή Σαρακοστή, πατριώτες! Και του χρόνου περισσότεροι και καλύτερα...

Υ.Γ.1 Θα πρέπει εδώ να εξάρουμε για άλλη μια φορά τη συμβολή των παιδιών του Συλλόγου (επειδή κάποια πράγματα δεν είναι πάντα αυτονόητα), αλλά και τη συμμετοχή των συγχωριανών μας!
Υ.Γ.2 Τελικά, η τεχνολογία (facebook, blogs, κινητά) έκανε καλή δουλειά! Θα μου πεις, αλλού οργάνωσε επαναστάσεις κι έριξε κυβερνήσεις!!!